skip to main | skip to sidebar

SANG' BLOG

It's Mang! Thank you for visiting my blog. You are welcome.Your advice my blog will be very much appreciated. Visit again. Thank!

Saturday, January 5, 2008

Posted by sanghmang at 1:13 AM

No comments:

Post a Comment

Newer Post Older Post Home
Subscribe to: Post Comments (Atom)

See my pic.

See my pic.
It is good?

hello

Blog Archive

  • ▼  2008 (5)
    • ▼  January (5)
      • DEVELOPMENT PLAN FOR “NGEPHESIZO”
      • No title
      • No title
      • No title
      • No title
  • ►  2007 (4)
    • ►  December (4)

About Me

sanghmang
View my complete profile
 

Marapa nata Hmasiena (Maras and Development)

Nochhie Mara eima sai nata, chophao(physical) hmasiena he y vei ta eisila, rei chhie awh mapi. Hmasiena tahpa cha thobiena nata a vy khopa a cha. Thobiena (economic) ylei ta hmasiena sai ta y pho cha vei. Mara hmasiena tahpa cha su kha, ra kha hmasiena kha reilei ta, Marara zydua hmasiena kha a rei kho. Pakhopana ta, Marara khi thokha liata mawtaw lapi a yna vata a hmasie ta thei cha vei. Mawtaw a sieleipa lapi cha khahma sa atlaina y vei. Lapi hlei kho tawta mawtaw asie kho nawpa taita, Marara thobiena he a pha a byu.Hmasiena tahpa cha1) Thobiena lata hmasiena (Economic Development)2) Chhathie viana (Modernization) Niedo, hmoda, o-lyu nata abu-asai chhathie viana3) Khitla liata hmodo y viana ( Distributive or Social Justice) lyutao-khisana liata ato ky liata hmiamo-saka ylei ta, pakha nata pakha akho-atlana4) Khitlahro ananona (Social Change) lyutao-khisana lia nata ato ky liata anano lyma na he zy he a cha.Aly chhipa ko zakha tawta atano taita, Marapa lyutao-khisana eima mo pasia khiala, a cho lata palasapa sa(4) he hmotheipa a cha. 1) eima nopaw zyta ama pachatu ba leipa thobiena Marasaw zydua ta, keimo nata eima phatheina rakha ta eima tao chhy. Vaota-Awta zuana, hmada arina (chaleina), atho-abie via awh tahpa pachana hneina, a ypa hmoda liata tiri sathaina, saw-nawzy cha pachusakhona nata a hropazy a cha. 2) Eima mano-mapaw zy hlata atahma chha liata chhathieviana, niedo, hmoda hmana, o-lyu taona, a bu-sai, atyu-aduana, sievawna, hnatlana, achuna ky liata nata a hropazy liata eima chhathie via hmeisei.3) Mano-mapaw chha liata a ytypa, Abei, Machhie, Sei tahpa zy ykhaolei ta akho-atlana a yvia syulyu. 4) Khitla liata hro ananona cha a rakha cha a y hra. Nochhie Mara liata a ypa Hmasiena cha rari abua(narrow) ngasa chhy. Eima Unawpazy Notla Mara lia cha khizaw ro (world level) ta hmasiena a y haw. Rakha, su kha hmasie nawpa chata, taovyu a hneichaipa cha sawkha he a cha. Infrastructure tahpa lapi, hma awhpa tizy, pakha nata apazaona, sievawna zy nata zawpi chata a chapa rai cha sawkha ta a taotypa(a taophopa) a cha. Eima ra hmata Democracy cha sala, Nochhie Marara he notla Marara hawta daiti buakha ta liata eima hma a sie hra awh tahpata eima pacha rai awhpa cha vei. Notla Marapa cha MNF nata Central sawkha ta adyana (peace agreement) ama hnei khai nata, Mizoram state hmasiena chata central government, foreign aid nata NGOs zyta, rai ama kaw hria pala thei. Central government, Chin State government zy he hmata, ama i (stability) nawpata, ko varo (struggling period) cha buachhy awh eita, atano town hma ahmo ma leipa Nochhie Mara cha taita apha kawpa development program ama hnei nawpa cha ko varo a kaw rao chhy awh. Eima nopawzy a chapa, Pastaw Lai-u, Pastaw J. Retau, Dr Ngochole, Pupa Pai-u, St. Taisa zy nata ahropa Marasawzy ta viasa phapazy, NGOs mia ama chhoreipa thei, ta leikhiala, Mara development program cha varo a haw chhy awh. Developing countries hlupi hawta development chata dyucheipa (loan) he athaby (capital) chata avaw byu awhta, man power nata soto chata technical assistance deikuala, eima unawpazy notla Mara tawta hmo awhpita, nochhie Mara sawzy abaona (cooperation) ta eima tao thei cheingei awh. Hmonao kawpa nata hmo chatlei kawpa tala eima pachana rai awhpa cha vei.Hmasiena paloru mia a pahneisapa nata hma mia a pasiesapa cha Khazopa pahnopa he a cha eima ta khiala, ahryrai eima na atla ngyu awh.